Commons:Zasady prawa autorskiego

Zasady prawa autorskiego

• Prawa autorskie według dziedziny
• Prawa autorskie według krajów
• Oznaczenia licencji
• Czek
• Commissioned works
• Waluta
• De minimis
• Dzieła pochodne
• Wolność panoramy
• Government works
• Stamps
• Threshold of originality
• Unprotected works
• When to use the PD-signature tag

Artyści kopiujący słynny obraz „Mona Lisa”. Oryginalny obraz znajduje się w domenie publicznej, ale zarówno praca pochodna (kopia obrazu), jak i to zdjęcie mają charakter twórczy i są podmiotem prawa autorskiego.
Co prawda imiona malarzy nie są znane, ale oni oraz fotograf Lúcia Sebe pracowali wówczas dla Estado de Minas Gerais (Brazylia), czyli on jest właścicielem praw majątkowych dla tego zdjęcia. Estado uwolnił jednak swoje prawa na zasadach licencji „CC BY-SA 2.0”.

Pliki przesłane do Commons powinny być bezpłatne zarówno w kraju ich pochodzenia (zgodnie z definicją w Konwencji berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych), jak i w Stanach Zjednoczonych Ameryki, a także w innych krajach, których dotyczy plik. Muszą mieć odpowiednią licencję właściciela praw autorskich lub przebywać w domenie publicznej.

Zasady prawa autorskiego zależne od tematu

Osobny artykuł: Commons:Prawa autorskie według dziedziny.

Commons:Prawa autorskie według dziedziny łączy różne tematy i ma na celu odpowiedzieć na pytanie „Czy mogę przesłać fotografie / zdjęcia…?”

To jest OK:

• Większość zdjęć wykonanych przez Ciebie samodzielnie o ile przedstawiają przedmioty niepodlegające prawom autorskim (takie jak widoki, natura).
• Również fotografie siebie samego oraz osób, które wyraziły zgodę na zrobienie im zdjęcia i opublikowanie go. Jednak pamiętaj, że dodawane pliki powinny być edukacyjne - Commons nie jest Twoją prywatną przestrzenią internetową.
• Twoje zdjęcia, skany lub fotokopie obiektów lub projektów, których prawa autorskie wygasły (zwykle 70 lat po śmierci autora, ale zobacz zasady wygasania praw w różnych krajach).
• Powyższe dotyczy również prostych, mechanicznych kopii, wykonane przez kogoś innego dla obiektów i zdjęć, których prawa wygasły. Ważne jest jednak, by na skanie był tylko obiekt co do którego prawa wygasły, a w szczególności nie może to być twórcza kompozycja różnych obiektów.
• OK, są również fotografie, wykonane zarówno przez Ciebie, jak i kogoś innego, które są wiernymi reprodukcjami 2D dzieł sztuki będących w domenie publicznej. Zobacz Commons:When to use the PD-Art tag.

Inne tematy mogą być dozwolone lub nie – przejrzyj nagłówki na stronie: Commons:Prawa autorskie według dziedziny. Jeśli chcesz uzyskać odpowiedź na pytanie „Czy mogę przesłać fotografie/obrazy z ...?”, zobacz sekcję na stronie Commons:Prawa autorskie według dziedziny dotyczącą obrazów internetowych. Zobacz również: Commons:Threshold of originality/pl.

Lista kontrolna

Załóżmy, że zrobiłeś zdjęcie swoim aparatem, zeskanowałeś je lub ściągnąłeś z internetu i chcesz umieścić na Wikimedia Commons. Skąd wiedzieć, czy umieszczając zdjęcie nie naruszasz licencji? Poniżej znajdziesz prosty schemat, który pomoże ci rozstrzygnąć ten problem. W razie wątpliwości zapoznaj się z umieszczonymi w dalszej części artykułu poradami dotyczącymi konkretnych krajów. Jeśli nadal będziesz miał wątpliwości, spytaj na Commons:Help desk lub na Commons:Village pump w twoim języku.

Pełniejsza lista na stronie: Commons:Prawa autorskie według dziedziny.

OK

Własne zdjęcia:

• Natury (las, niebo, itd.)
• Zwierząt (kot, pies, itd.)
• Owadów (mrówka, chrząszcz, itd.)
• Warzyw i owoców (jabłko, pomidor, itd.)
• Osób, które wyraziły na to zgodę
• Siebie samego (dopóki nie używasz tego jako prywatnej przestrzeni internetowej), but not pictures others took of you (these require the consent from whoever took the picture)
• Obiektów, które znajdują się w domenie publicznej zarówno Stanów Zjednoczonych jak i twojego kraju:
  • Budynki zbudowane przez architekta, który co najmniej 70 (lepiej 100) lat temu (and first published before 1923)
  • Dzieła sztuki stworzone przez artystę, który zmarł co najmniej 70 (lepiej 100) lat temu (and first published before 1923)
  • Książki, których autor zmarł co najmniej 70 (lepiej 100) lat temu (and first published before 1923)
  • Newspapers and Magazines published by an author who died 70+ (preferably 100+) years ago and first published before 1923

Własne skany:

• Materiałów, których prawa autorskie wygasły zarówno w Twojej jurysdykcji, jak i w Stanach Zjednoczonych.
• Zdjęć stworzonych całkowicie przez Ciebie (oparte albo na żadnym wcześniejszym źródle, albo na źródle, które znajduje się w domenie publicznej).

Materiałów z serwerów internetowych:

• Materiałów, których prawa autorskie wygasły zarówno w Stanach Zjednoczonych jak i w Twoim kraju jak i w kraju, w którym znajduje się serwer.

Sporne, mogą być lub nie być OK:

Wszystkie materiały podlegające prawom autorskim:

• Loga (jedynie bardzo proste wzory są OK), zobacz Commons:Nadawanie licencji section on Simple design.
• Zrzuty ekranów (zobacz Commons:Screenshots/pl)

Fotografie, rysunki, skany i inne reprodukcje:

• Samochody (samochody jednokolorowe i bez reklam, malowideł itp. są OK)
• Produkty codziennego użytku (bardzo proste wzory są OK)
• Okładki książek (tylko bardzo proste projekty są OK)
• Waluty (zależy od prawa danego kraju; zobacz Commons:Waluta)
• Znaczki pocztowe (zależy od prawa danego kraju; zobacz Commons:Stamps)
• Budynki zaprojektowane przez architekta, który zmarł mniej niż 70 lat temu lub który wciąż żyje. Zobacz Commons:Wolność panoramy.
• Dzieła sztuki zainstalowane na stałe w miejscu publicznym, stworzone przez artystę, który zmarł mniej niż 70 lat temu (lub ciągle żyje). Zobacz Commons:Wolność panoramy.
• Wnętrza prywatnych domów, muzeów.
• Wizerunki znanych ludzi. Zobacz Commons:Fotografie rozpoznawalnych osób.
• Ludzi, którzy nie wyrazili na to zgody. Zobacz Commons:Fotografie rozpoznawalnych osób.

NIE OK

• Zdjęcia podlegające dozwolonemu użytkowi. Zobacz Commons:Dozwolony użytek.
• Fan art that closely resembles copyrighted material. Zobacz Commons:Fan art/pl.
• Fotografie, rysunki, skany i inne reprodukcje obiektów, które podlegają prawom autorskim (o ile nie należy ono do ciebie), na przykład:
  • Figurki, statuetki, kostiumy i inne materiały podlegające prawom autorskim (zobacz Commons:Dzieła pochodne)
  • Albumy, gry wideo, filmy oraz inne komercjalne produkty, w tym także plakaty, gazety oraz magazyny których prawa autorskie nie wygasły (okładki i wnętrza).
• Dźwięki przedmiotów, które są chronione prawem autorskim przez kogoś innego niż Ty, jak na przykład:
  • Chronione prawem autorskim stacje radiowe (programy i reklamy)
  • Teksty piosenek stworzone przez autora, których prawa autorskie nie wygasły

Zasady praw autorskich według terytorium

Osobny artykuł: Commons:Prawa autorskie według krajów.

Mapa długości okresu obowiązywania praw autorskich na świecie

Prawa autorskie różnią się w zależności od kraju. Obrazy dodane do Commons, pomijające te dodane z terenu Stanów Zjednoczonych, obejmują interakcję dwóch lub więcej jurysdykcji praw autorskich. Prawa poszczególnych krajów różnią się szczególnie w następujących punktach:

• Czas obowiązywania prawa autorskiego. W większości krajów prawa autorskie wygasają najpóźniej 70 lat po śmierci autora (p.m.a.). Mogą istnieć specjalne terminy dla niedawno opublikowanych starych materiałów.
• Status wytworów rządowych i urzędowych. W wielu (ale nie we wszystkich) krajach dokumenty oficjalnie opublikowane przez rząd i agencje rządowe znajdują się w domenie publicznej.
• Materiał podlegający prawu autorskiemu. W niektórych jurysdykcjach obrazy dzieł artystycznych, takich jak architektura, rzeźby, odzież itp., nie mogą być używane swobodnie bez zgody twórcy oryginalnego dzieła.

Prawie wszystkie kraje na świecie są stronami Konwencji berneńskiej. Zgodnie z tą konwencją, kraje respektują prawa autorskie z innych krajów, zgodnie z pewnymi zasadami. Jedną z konsekwencji tych zasad jest to, że zawsze powinniśmy dbać o przepisy prawa kraju pochodzenia dzieła.

Radzenie sobie z wątpliwościami

Gdy data jest nieznana

Przykładowe zdjęcia Einsteina

Przyjmij najnowszą możliwą (realną) datę wykonania. Na zdjęciu znajdują się Albert Einstein i jego żona Elsa. Elsa zmarła 20 grudnia 1936 roku, a Albert później 18 kwietnia 1955 roku. Zatem zdjęcie zostało wykonane przed śmiercią Elsy, czyli przed 20 grudnia 1936 roku.

Gdy miejsce jest nieznane

Przyjmij takie miejsce wykonania, które ma najbardziej restrykcyjne ograniczenia w danym przypadku. Na przykładzie zdjęcia Einsteina, mogłyby to być Stany Zjednoczone, Niemcy, Ocean Atlantycki (jeśli założymy, że para Einsteina znajdowała się na pokładzie statku) lub jakikolwiek inny kraj lub lokalizacja, w którym rozsądnie moglibyśmy założyć, że zdjęcie zostało wykonane, ale na przykład Nepal jest mało prawdopodobny.

Gdy fotograf jest nieznany

Przyjmij najbardziej restrykcyjne, choć realne ograniczenia praw autorskich, czyli że fotograf zachował wszystkie prawa, do których mógł prawnie mieć prawo w ramach swojej jurysdykcji. Wyjątkiem od tego może być przypadek, gdy na źródłowej witrynie lub w innym źródle jest wyraźnie określenie bardziej swobodnego zakresu praw (zwróć przy tym uwagę na ile wiarygodne są twierdzenia danego źródła i czy źródło może się mylić w danym wypadku).

Zwróć jednak uwagę, że Konwencja berneńska mówi, że fotografie przechodzą do domeny publicznej 50 lat po publikacji, jeśli fotograf jest nieznany. Takie rozstrzygnięcie obowiązuje o ile dany kraj nie przyjął specyficznych wytycznych w tej sprawie.

Regułą przyjętą w naszej społeczności jest to, że dla krajów, których terminy praw autorskich opierają się na śmierci autora, można bezpiecznie założyć, że autor zmarł najpóźniej 50 lat po stworzeniu danego dzieła (oczywiście zakładając, że autor nie jest znany i tym samym faktyczna data śmierci nie jest znana). Jest to uwzględnione w szablonie {{PD-old-assumed}}.

Przykład

Francuski statek „Borda”

Załóżmy, że autor obrazu po prawej stronie jest nam nieznany, ale nie jest anonimowy w sensie prawnym. Wiemy, że obraz przedstawia statek „Borda”, który został zezłomowany w 1891 roku. Obraz mógł zostać wykonany w tym roku przez dwudziestoletniego mężczyznę, który mógłby umrzeć w wieku 90 lat; oznaczałoby to rok 1960. Zakładając normalne warunki dla „dzieł” i 70-letni okres ochrony praw autorskich, obraz byłby chroniony do 2030 roku. Jeśli jednak praca była prawdziwie anonimowa, to prawa autorskie prawdopodobnie nie przekraczałyby 1961 roku (bo 1891 + 70 = 1961), co oznacza, że jest ona wolna, o ile została opublikowana przed 1929 (lub jest wolna w USA z innych powodów).

Uwaga, niezdolność znalezienia autora nie oznacza, że dzieło jest anonimowe. Może to oznaczać, że nie szukaliśmy wystarczająco długo lub w odpowiednim miejscu. Zobacz także: Commons:Zakres projektu/Zasada ostrożności.

Zobacz też

• Commons:Wikilivres – strona podobna do Commons, która jednak nie jest prowadzona przez Fundację Wikimedia i pozwala na przesyłanie materiałów znajdujący się w domenie publicznej w Kanadzie (mniej restrykcyjne ograniczenia niż w Stanach Zjednoczonych).

Sposoby uzyskania pomocy

• Look at the Frequently Asked Questions.

• If you place {{helpme}} on your talk page, a volunteer will visit you there as soon as possible!

• Join the #wikimedia-commons IRC channel for real-time chat. New to IRC? Click here to be connected instantly!

• Go to the Commons Help Desk.